φιλολογικά

Το 1815 δημοσιεύεται στο Λονδίνο το βιβλίο του αιδεσιμότατου Frederick Nolan An Inquiry into the Integrity of the Greek Vulgate, or Received Text of the New Testament. Ο συντάκτης του ισχυρίζεται σε κάποιο σημείο ότι ο Επίσκοπος Καισαρείας Ευσέβιος εξάλειψε ορισμένα χωρία των Ευαγγελίων και των Επιστολών, επωφελούμενος από την ευκαιρία που του δόθηκε όταν διετάχθη από τον Μέγα Κωνσταντίνο να ετοιμάσει αντίγραφα των θείων γραφών για να χρησιμοποιηθούν από τις νέες εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη. Η μομφή αυτή θα προκαλέσει την ισχυρή αντίδραση ενός άλλου θεολόγου, του Thomas Falconer, ο οποίος το 1818 θα επιχειρήσει να ανατρέψει τις θέσεις του Nolan, θίγοντας τόσο τις θεολογικές του γνώσεις όσο και τη φιλολογική του επάρκεια. Ο τελευταίος αντεπιτίθεται, ζητώντας τη συνδρομή του Ανδρέα Κάλβου, κι έτσι στο τέλος του 1818 δημοσιεύεται στο Λονδίνο το φυλλάδιο Remarks on a Passage in Eusebius’s Ecclesiastical History, with Translations in Modern Greek and Italian (Communicated by M. Calbo to the Rev. F. Nolan). Η φύση της διαμάχης επέβαλε, κατά τον Nolan, την ανάμιξη ενός «ελληνιστή» με στέρεη φιλολογική κατάρτιση και πραγματολογική εποπτεία της συγχρονίας και της διαχρονίας της ελληνικής γλώσσας, προκειμένου η αντίδραση να είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας υψηλής στάθμης. Ο Κάλβος εκλήθη να διερευνήσει τις βαθμιαίες μετατροπές και τους μετασχηματισμούς της σημασίας ορισμένων λέξεων, προσπαθώντας νηφάλια να τιθασεύσει μια διάσπαρτη και ποικιλόμορφη γλωσσική ύλη. Τα εφόδια όμως που διέθετε δεν επαρκούσαν για μία ολοκληρωμένη κι αποτελεσματική παρέμβαση, δεδομένου ότι οι πτυχές της σύγκρουσης εκτείνονταν σε περιοχές που προϋπέθεταν τον έλεγχο ευρύτερων γνωστικών πεδίων.
 

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Κωστής Δανόπουλος είναι διδάκτορας νεοελληνικής φιλολογίας του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Συμμετείχε σε ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα και στην Κύπρο και συνεργάστηκε με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Ήταν μέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Κύπρου και έχει διδάξει νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Από το 2006 διδάσκει ως μέλος του Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.